نسل Z در حال سرنگونی نخبگان سیاسی 

به گزارش  «راهبرد معاصر»؛ بوی تند دود هنوز کاتماندو، پایتخت نپال را فرا گرفته است.«سینگا دوربار»، کاخ باشکوهی که زمانی پارلمان نپال در آن قرار داشت، سوخته و خالی است و ستون‌های سفید باشکوه آن تیره و تار شده‌اند. در میان خانه‌های ویران شده، خانه کی. پی. شارما اولی، نخست وزیر سابق نیز وجود دارد که هفته گذشته به نظر می‌آمد در حال تثبیت قدرت است، ولی اکنون در خفا به سر می‌برد و محل اختفایش مشخص نیست. 

این ویرانی و تخریب نمادی از هفته‌ای است که در آن نظام سیاسی نپال به دست جنبشی ساختارمند و بدون رهبر به سرکردگی جوانانی ۱۳ تا ۲۸ ساله که خود را «نسل Z» می‌نامند، فروپاشید. 

ثروت صاحبان قدرت و نفوذ به صورت تصاعدی افزایش یافته است، در حالی که سایر اقشار جامعه همچنان در رنج هستند

تا جمعه گذشته در رویدادی خارق‌العاده برای این ملت کوچک هیمالیایی، پارلمان قدیمی کشور منحل شد، نخست‌وزیر سابق در حفاظت ارتش در خفا ماند و سوشیلا کارکی، نخستین نخست‌وزیر زن نپال که پیش‌تر رئیس دیوان عالی و فعال ضد فساد بود، سوگند یاد کرد. 

برای 6 ماه آینده تا قبل از برگزاری انتخابات ماه مارس، کارکی ریاست دولت موقت را برعهده خواهد داشت که عاری از همه احزاب سیاسی اصلی است که دهه‌ها بر فضای سیاسی کشور تسلط داشته‌اند و مشروعیت خود را در نظر بسیاری از جوانان نپالی از دست داده‌اند. کارکی در نخستین سخنرانی خود قول داد، فساد را ریشه‌کن کند و به حکومتداری خوب و برابری اقتصادی دست یابد.

برخی معتقدند، نپال سرانجام از نخبگان سیاسی فاسدی که سال‌ها کشور را به ستوه آورده بودند، رهایی یافته و پا جای پای همسایگانش، سریلانکا و بنگلادش گذاشته است؛ کشورهایی که در آن‌ها نیز قیام‌های جوانان، نخبگان سياسی قدیمی را سرنگون کرد. برخی دیگر نگران پیامدهای نامشخص این موضوع برای کشوری هستند که تازه در سال ۲۰۰۶ به جمهوری دموکراتیک تبدیل شده بود.

تانوجا پاندی ۲۶ ساله اصرار داشت سرنگونی دولت بخشی از هیچ توطئه از پیش طراحی شده‌ نیست و گفت: ثروت صاحبان قدرت و نفوذ به صورت تصاعدی افزایش یافته است، در حالی که سایر اقشار جامعه همچنان در رنج هستند. نسل ما، نسل Z، بار سنگین این را به دوش می‌کشد؛ به همین دلیل است به خیابان‌ها آمدیم.

خشم در نپال، کشوری با میانگین سنی فقط ۲۵ سال رو به افزایش است. رسوایی‌های فساد پی در پی و بی‌ثباتی سیاسی مداوم (این کشور در ۱۶ سال، ۱۴ نخست‌وزیر به خود دیده است) باعث شده است جوانان احساس کنند به طور فزاینده‌ای از حقوق خود محروم شده‌اند.

در هفته‌های اخیر، کمپین‌های آنلاین با هشتگ‌های #NepoBaby و #NepoKids که به پارتی‌بازی و فساد میان نخبگان کشور می‌پردازند، به طور گسترده در تیک‌تاک، X، فیس‌بوک و اینستاگرام در حال انتشار هستند. در کنار آن می‌توان تصاویری از فرزندان مقام‌های عالی‌رتبه را دید که سبک زندگی مجللی دارند؛ تعطیلات در استراحتگاه‌های گران‌قیمت مشغول عیش و نوش هستند در حالی که نمادهای طراحانی مانند لویی ویتون، کارتیه و گوچی به تن دارند و با خودروهای وارداتی لوکس رانندگی می‌کنند.

برای بیشتر جوانان نپالی که با تورم بالا، مشکلات اقتصادی و بیکاری فزاینده روبرو هستند و مجبورند در خارج از کشور مانند حوزه خلیج فارس به دنبال کارهای خطرناک و استثمارگرانه باشند، تصاویر ثروت و تجمل، گواه آشکاری بر فروپاشی نظام سیاسی نپال بود.

پس از آنکه جنبش‌های اعتراضی به سرکردگی جوانان در سراسر جنوب آسیا به برکناری گوتابایا راجاپاکسا، رهبر اقتدارگرای سریلانکا و شیخ حسینه در بنگلادش منجر شد، صحبت از انقلاب نقل محافل کافه‌های کاتماندو شده است. اعتراضات گسترده اخیر دانشجویی در اندونزی که ناشی از سرخوردگی‌های عمیق اقتصادی و امتیازات فراوان سیاستمداران بود نیز به طور گسترده الهام‌بخش عنوان شده است.

آشیش پرادان، متخصص نپال در گروه بحران بین‌المللی گفت: بحث‌های زیادی در فضای مجازی درباره الهام گرفتن از بنگلادشی‌ها و سریلانکایی‌ها و آنچه در جنبش دانشجویی اندونزی اتفاق می‌افتد، وجود داشت. مردم عکس‌هایی از شیخ حسینه در حال فرار از بنگلادش منتشر می‌کردند و می‌گفتند، «این اتفاق ممکن است برای ما هم بیفتد، نپال باید کشور بعدی باشد. 

در هر مورد، شکایت‌های خاص علیه رهبران متفاوت بود، اما سرخوردگی‌های گسترده‌تر اجتماعی و اقتصادی جوانانی که علیه طبقه سیاسی پیر و فاسد قیام کردند، عموماً مشابه بود. همه کشورها جمعیت جوان رو به رشدی دارند (حدود ۴۰ درصد جمعیت جنوب آسیا زیر ۱۸ سال سن دارند) با وجود این، به اصطلاح «سود سهام جوانان» به دلیل آموزش ضعیف، کمبود شغل، دستمزدهای پایین مداوم و استانداردهای پایین زندگی، به طور گسترده به عنوان عاملی ضد تولید تلقی می‌شود.

در همین زمینه چیتیجا باجپای، پژوهشگر ارشد جنوب آسیا در چتم هاوس گفت، جنبش‌های جوانان که در نپال، اندونزی، بنگلادش و سریلانکا فوران کردند، چالش‌های ساختاری بسیاری از کشورهای منطقه را نشان می‌دهند. این چالش‌ها شامل اختلال عملکرد سیاسی، پاسخگو نبودن دولت‌ها به جوانان جاه‌طلب و نیز بحران اقتصادی و فشارهای جمعیتی است.

بحث‌های زیادی در فضای مجازی درباره الهام گرفتن از بنگلادشی‌ها و سریلانکایی‌ها و آنچه در جنبش دانشجویی اندونزی اتفاق می‌افتد، وجود داشت

باجپای عنوان کرد، تمام این کشورها، جایی که اکثریت نسل Z حضور آنلاین دارند، رسانه‌های اجتماعی به عنوان «کاتالیزور حیاتی برای تغییر و گاهی بی‌ثباتی، با فراهم کردن وسیله‌ای برای بسیج جمعیت و ارائه روایتی جایگزین برای روایتی که به‌وسیله دولت‌ها در سراسر منطقه ترویج می‌شود» ظهور کرده‌اند.

تصمیم دولت نپال برای اعمال فیلتر سختگیرانه و نسنجیده بر بیشتر سکوهای رسانه‌های اجتماعی، ازجمله فیس‌بوک، یوتیوب و واتس‌اپ، که به عنوان شاهدی بر افزایش افراط‌گرایی‌های اقتدارگرایانه تلقی شد، خشم مردم را در خیابان‌های نپال برانگیخت. راکشا بام، معترض ۲۶ ساله از نسل Z گفت: آنها فضای جامعه را برای نسل ما بسته‌اند. به همین دلیل است نسل Z در یک مکان جمع شده‌اند.